برونئی (دانشنامه‌حج)برونئی کشوری اسلامی در جنوب شرقی آسیا و عضو سازمان کنفرانس اسلامی و سازمان ملل متحد است. نظام حکومتی این کشور پادشاهی مشروطه بوده و در عصر حاضر، همه پادشاهان این کشور مسلمان هستند. حکومت انگلستان که برونئی را رسماً تحت الحمایه خویش کرده بود همه امور مربوط به حج برونئی را تا پیش از سال ۱۹۵۴م بر عهده گرفت؛ اما، به سال ۱۹۸۶م امور حج به دفتری مستقل در وزارت‌خانه برونئی واگذار شد. در سال‌های اخیر، دفتر حج برونئی شمار سهمیه زائران را کاهش داد. ۱ - موقیعتنام محلی این کشور، نگارا برونئی دار السلام بود [۱]
Encyclopedia of World Geography، Vol ۱، P۲۹۱۳.
که اکنون به برونئی دار السلام تغییر یافته است. برونئی با مساحتی حدود ۵۷۶۵ کیلومتر مربع در ساحل شمال غربی جزیره بورنئو و بر کرانه دریای جنوبی چین، کنار اندونزی، مالزی و تایلند در خط استوا قرار گرفته و آب و هوایی بارانی و بسیار مرطوب دارد. این کشور از دو بخش خشکی جداگانه تشکیل شده که در بخش غربی و بزرگ‌تر، سه ایالت (موارا، توتانگ، بلیات) و در بخش شرقی، ایالت تمبورانگ را در بر دارد. پایتخت این کشور، شهر بندری سری بگاوان است. [۲]
گلی زواره، غلامرضا، جغرافیای جهان اسلام، ص۲۶۷.
[۳]
اسعدی، مرتضی، جهان اسلام، ج۱، ص۴۰۴-۴۰۵.
[۴]
Encyclopedia of World Geography، Vol ۱، P۲۹۱۳.
۲ - اقتصادبندر موارا، همراه دو منطقه نفت‌خیز سریا و کولابلیات، از شهرهای بزرگ این کشور است. اقتصاد برونئی به نفت و گاز وابسته است و این کشور با توجه به وضعیت جغرافیایی و طبیعی و کم بودن جمعیت، از کشورهای ثروتمند دنیا با بالاترین درآمد سرانه به شمار می‌آید. [۵]
گلی زواره، غلامرضا، جغرافیای جهان اسلام، ص۲۶۷.
[۶]
اسعدی، مرتضی، جهان اسلام، ج۱، ص۴۰۳-۴۰۹.
۳ - جمعیتبر پایه آمار سال ۲۰۱۰م جمعیت برونئی افزون بر ۴۱۴۰۰۰ نفر است [۷]
Brunei Statistical Yearbook، P۱۲.
که ۷۵ درصد آنان در شهرها زندگی می‌کنند. بومیان برونئی که ۶۶ % جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند، از نژاد مالایو هستند. زبان رسمی این کشور نیز مالایو است.۴ - دین رسمیدین رسمی این کشور، اسلام است و ساکنانش بیشتر شافعی مذهب هستند که کنار بیشینه مسلمان (۶۶%)، بوداییان (۱۴%)، مسیحیان (۱۰%) و پیروان ادیان دیگر (۱۰%) زندگی می‌کنند. ۵ - نظام حکومتینظام حکومتی این کشور پادشاهی مشروطه است. [۸]
Encyclopedia of World Geography، Vo ۱، P۲۹۱۳.
برونئی از سرزمین‌های پادشاهی کهن در مالایو است. تاریخ جدید آن به حاکمیت تجارت در ورودی رودخانه برونئی در سده هفتم یا هشتم م بر می‌گردد که در سده نهم م تحت حاکمیت امپراتور سریویجایا در سوماترا و سپس زیر سلطه پادشاهی ماجاپاهیت درآمد. [۹]
اسعدی، مرتضی، جهان اسلام، ج۱، ص۴۰۹-۴۱۳.
مالایایی‌های برونئی در سده نهم م یا احتمالاً از سده هشتم ق به اسلام گرویدند. [۱۰]
ال اسپوزیتو، جان، دائرة المعارف جهان نوین اسلام، ج۱، ص۶۸۲.
با فروپاشی ماجاپاهیت در جاوه در سده پانزدهم م برونئی مستقل شکل گرفت. حضور اسلام در برونئی که دین هندو- بودا بر آن حاکم بود و تبدیل شدن آن به مرکز داد و ستد مهم منطقه و حضور بازرگانان مسلمان در این سرزمین نیز به این سده برمی‌گردد.۵.۱ - بنیان‌گذار کشور برونئیبنیانگذار کشور سلطان‌نشین کنونی برونئی، حاکمی غیرمسلمان به نام آوانگ آلک بِتار بود که به اسلام گروید و خود را محمد نامید. [۱۱]
Islam in Southeast Asia، P۴۱.
بر پایه گزارشی رسمی، فرمانروایی سلطان محمد از سال ۸۰۸ق/۱۴۰۵م آغاز شد. [۱۲]
Encyclopedia of the Peoples of Asia and Oceania، P۱۲۴.
۵.۲ - دوران پادشاهی شریفعلیدر دوران پادشاهی شریف‌علی (۱۴۰۸م)، سومین سلطان برونئی که بر پایه کتیبه باتو ترسله سده هجدهم م (لوح سنگی نسب‌نامه حکم‌رانان برونئی)، به امام حسن مجتبی (علیه‌السّلام) نسب می‌برد، [۱۴]
Brunei Sultan Haji Hassanal Bolkiah Mu'Izzaddin Waddaulah Handbook، P۲۳.
اسلام در این سرزمین گسترش یافت. به سال ۱۵۱۱م با سرنگونی پادشاهی مالاکا در شمال سوماترا به دست پرتغال، پادشاهی برونئی پرچم‌داری اسلام را از مالاکا تحویل گرفت و تا سده هفدهم م قدرت بی‌رقیب در جزیره بارنئا بود.پیدایش نبرد داخلی و بحران قدرت میان وارثان پادشاهی و نیز حضور قدرت خارجی-اروپایی در منطقه، اقتدار سیاسی و اقتصادی برونئی را به افول کشید. انگلیس با استفاده از این وضعیت، به سال ۱۳۰۶ق/۱۸۸۸م برونئی را رسماً تحت الحمایه خویش کرد. [۱۵]
Borneo، p۲۱۹، World and Its Peoples Vol ۹–P ۱۱۹۴، Religions of the World، P۴۱۴.
در این مدت، امور داخلی برونئی را نماینده سیاسی دولت انگلیس اداره می‌کرد و سلطان تنها مسؤولیت امور شرعی را بر عهده داشت. به سال ۱۳۳۸ق/۱۹۵۹م پس از جنگ جهانی دوم، انگلیسی‌ها قانون اساسی بروئنی را پذیرفتند و اختیار امور داخلی را به سلطان دادند. [۱۶]
ال اسپوزیتو، جان، دائرة المعارف جهان نوین اسلام، ج۱، ص۶۸۲.
[۱۷]
نک: اسعدی، مرتضی، جهان اسلام، ج۱، ص۴۱۵.
این وضع تا سال ۱۹۸۴م و اعلان استقلال سیاسی ادامه داشت. در این سال، برونئی به عضویت سازمان کنفرانس اسلامی و سازمان ملل متحد درآمد. [۱۸]
رشد آموزش جغرافیا، سال۱۰، ش۳۷، ص۵۱، «برونئی».
[۱۹]
اسعدی، مرتضی، جهان اسلام، ج۱، ص۴۰۹-۴۲۰.
۵.۳ - حکم‌رانی جدیددر تاریخ جدید برونئی، همه پادشاهان این کشور مسلمان بوده و مردم این کشور آداب و رسم‌های سنتی و دینی خود را حفظ کرده‌اند. ۶ - حج برونئیپیشینه حج برونئی با دیگر کشورهای مالایی همچون مالزی و اندونزی گره خورده است. در زبان و فرهنگ مردم عربستان، حاجیان و مردم این کشورها از تایلند تا مالاکا و گینه نو، به اهل جاوه یا جاوی معروف بوده‌اند. حاجیان مجمع الجزایر مالایی، نخست با کشتی‌های عربی و سپس با کشتی‌های بخار انگلیسی و هلندی به عربستان انتقال می‌یافتند. این حاجیان پیش از ورود به مکه مدتی در جزایر قرنطینه به سر می‌بردند. [۲۰]
هروخرونیه، سنوک، صفحات من تاریخ مکة المکرمه، ج۲، ص۳۶۴.
[۲۱]
هروخرونیه، سنوک، صفحات من تاریخ مکة المکرمه، ج۲، ص۳۶۸.
۷ - نقش پادشاهان در امور حجنقش پادشاهی برونئی در امور حج و عمره بسیار چشمگیر بوده؛ تا آنجا که در برهه‌ای از ثروت شخصی خود برای تامین رفاه بیشتر حاجیان این کشور استفاده کرد. به سال ۱۸۰۷م به دستور سلطان محمد تاج‌الدین، ساختمانی در مکه برای رفاه حاجیان برونئی بنا شد. [۲۲]
Islam in the Era of Globalization:Muslim Attitudes towards–P۷۹.
درآمد صادرات نفت که در دهه ۱۳۱۰ش/۱۹۳۰م آغاز شد، چنان رو به افزایش نهاد که سلطان سِر عمرعلی سیف الدین توانست با گسترش رفاه اجتماعی و اعتلای اسلام، به نارضایتی مردم پاسخ دهد. وی یکی از بزرگ‌ترین مساجد آسیا را بنا نهاد. دایره امور دینی را که به سال ۱۳۳۳ق تاسیس شده بود، گسترش داد و با هزینه کردن ثروت خویش، انجام مراسم حج را به صورت رسمی همگانی درآورد. [۲۳]
بیانکی، روبرت، ضیافة الرحمن، ص۱۰۲.
[۲۴]
ال اسپوزیتو، جان، دائرة المعارف جهان نوین اسلام، ج۱، ص۶۸۳.
حج‌گزاری حکم‌رانان برونئی از دیگر گزارش‌های موجود در این زمینه است. از جمله سلطان حسن البلقیه به سال ۱۹۸۷م حج گزارد. [۲۵]
Government and politics in Southeast Asia، P۱۵.
همه امور مربوط به حج برونئی تا پیش از سال ۱۹۵۴م بر عهده دفتر حکومت انگلستان بود. در این سال، با تاسیس دفتر دولتی آداب و رسوم دینی و نیکوکاری، امر حج به آن واگذار شد. سپس به سال ۱۹۶۰م امور حج را دفتر امور دینی اداره کرد. با ارتقای دفتر امور دینی به وزارت، به سال ۱۹۸۶م امور حج به دفتری مستقل در این وزارت‌خانه واگذار شد. ۸ - دفتر امور حجدفتر امور حج از چهار بخش مدیریت و امور مالی، روابط بین الملل، پذیرش و انتشارات تشکیل شده است. برنامه‌ریزی و ثبت نام داوطلبان حج، برگزاری کلاس‌های فشرده حج برای داوطلبان، بررسی احکام شرعی و مناسک حج به صورت مستمر، امور بهداشتی و معاینه پزشکی حجاج، اجرا و نظارت بر خدمت‌رسانی در مراسم حج و عمره، اعطای مجوز تصدی امور حاجیان به شرکت خصوصی و نظارت بر آن‌ها و مدیریت پروازهای حج از وظایف دفتر حج است. به سال ۱۴۰۴ق شمار حاجیان برونئی ۱۸۵۹ نفر گزارش شده است. [۲۶]
مکتب اسلام، ش۸، ص۲۵، س۲۴، «آمار حجاج بیت الله الحرام در سال ۱۴۰۴ق».
در سال‌های اخیر، دفتر حج برونئی شمار سهمیه زائران را از ۳۰۰۰ نفر به ۱۰۰۰ نفر کاهش داده است. [۲۷]
Guests of God، P۳۱۵.
همه امور سفر، اقامت و پذیرایی حاجیان این کشور بر عهده کاروان و شرکت‌های توریستی است. [۲۸]
بیات، حجت‌الله، اسحاقی، سید حسین،حج۲۹، ص۵۲۴.
هزینه سفر حج در این کشور به سال ۱۴۲۸ ق حدود ۷۰۰۰ دلار گزارش شده است. [۲۹]
بابایی، رضا، جوانفکر، علی‌اکبر، حج۲۸، ص۳۰۴.
آموزش حج در این کشور با ارائه جزوات و کتاب‌های آموزشی صورت می‌گیرد. برای حاجیانی که بار اول به حج تمتع مشرف می‌شوند، کلاس‌های عملی نیز از سوی دفتر حج برگزار می‌گردد. این دفتر موظف است گزارش سالانه حج را تنظیم و ارائه نماید.۹ - فهرست منابع(۱) جغرافیای جهان اسلام، غلامرضا گلی زواره، مؤسسه امام خمینی، ۱۳۸۹ش. (۲) جهان اسلام، مرتضی اسعدی، مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۶۶ش. (۳) دائرة المعارف جهان نوین اسلام، جان ال اسپوزیتو، ترجمه و تحقیق: طارمی و دیگران، تهران، نشر کتاب، مرجع، ۱۳۸۸ش. (۴) صفحات من تاریخ مکة المکرمة فی نهایة القرن الثالث عشر الهجری، سنوک هروخرونیه، ترجمه: سریانی و معراج بن نواب، مطبوعات نادی مکة الثقافی الادبی، ۱۴۱۱ق. (۵) ضیافة الرحمن الحج و السیاسة فی العالم الاسلامی، روبرت بیانکی، ترجمه: سعید محمد الاسعد، الریاض، مکتبة العبیکان، ۱۴۲۷ق. (۶) مکتب اسلام (ماهنامه)، قم، مؤسسه مکتب اسلام. (۷) حج۲۸، رضا بابایی و علی‌اکبر جوانفکر، تهران، مشعر، ۱۳۸۶ش. (۸) حج۲۹، حجت‌الله بیات و سید حسین اسحاقی، تهران، مشعر، ۱۳۸۷ش. Brunei Statistical Yearbook-DEPARTMENT OF STATISTICS (۹). (۱۰) DEPARTMENT OF ECONOMIC PLANNING AND DEVELOPMENT (JPKE) PRIME MINISTER’S OFFICE BRUNEI DARUSSALAM-۲۰۱۰./ Encyclopedia of World .Geography، Haggett، Peter (Ed)، Volume ۱، Marshall Cavendish، ۲۰۰۱/ Government and politics in Southeast Asia (۱۱) N. John Funsto. (۱۲) ۲۰۰۱/ Guests of God: Pilgrimage and Politics in the Islamic World-Robert Bianch. (۱۳) ۲۰۰۴/. Encyclopedia of the Peoples of Asia and Oceania-Barbara A. West (۱۴) ۲۰۱۰/ Brunei Sultan Haji Hassanal Bolkiah Mu'Izzaddin Waddaulah Handbook-Ibp USA، USA International Business Publications (۱۵) ۲۰۰۷/ A history of Brunei (۱۶) Graham E. Saunders (۱۷) ۲۰۰۲/ Islam in the Era of Globalization: Muslim Attitudes Towards-Johan H. Meuleman–۲۰۰۲. ۱۰ - پانویس
۱۱ - منبع• دانشنامه حج و حرمین شریفین، برگرفته از مقاله «برونئی»، تاریخ بازیابی۱۴۰۰/۰۴/۱۵. رده‌های این صفحه : کشورهای آسیا | کشورهای آسیای شرقی | کشورهای اسلامی | کشورهای حج گذار | کشورهای عضو سازمان ملل متحد
|